YER SIRTI OʻZGARISH TEZLIGI VA YER SIRTI OGʻISHINI HOSILA YORDAMIDA TOPING
Keywords:
Hosila, komponent, elipsoid, radius,vektor, funksiya, koordinata, matematika, ekvator, tezlik,sirt ogʻishi, yer, quyosh Sistemasi, gravitatsiya, geofizk, formula, galaktika, shakl, oʻlcham.Abstract
Yer yuzasining oʻzgarish va burilish tezligini hosila yordamida topish uchun sirt shaklini tavsiflovchi tenglamani bilish kerak. Yer yuzasini tavsiflash uchun mumkin boʻlgan tenglamalardan biri bu geoidal tenglama: h(x, y) = h₀ + f(x, y), Bu yerda h(x, y) - koordinatalari (x, y) boʻlgan nuqtada Yer yuzasining ellipsoiddan ogʻishi; h₀ - oʻrtacha dengiz sathi, f(x, y) - tortishish maydoniga qarab geoidal komponent. Keyin, oʻzgarish va ogʻish tezligini topish uchun siz ushbu funktsiyaning x va y ga nisbatan qisman hosilalaridan foydalanishingiz mumkin: ∂h/∂x va ∂h/∂y. Yer yuzasining oʻzgarish tezligi har bir yoʻnalishda ogʻishning oʻzgarishini koʻrsatadigan komponentlar (∂h/∂x, ∂h/∂y) boʻlgan vektor boʻladi.Yer yuzasining koordinatalari (x, y) bilan maʻlum bir nuqtada chetlanishi h(x, y) funksiyaning shu nuqtadagi qiymati sifatida hisoblanadi.Biroq, masalani aniqroq hal qilish uchun boshqa omillarni, masalan, relyef balandligidagi oʻzgarishlar, okean oqimlari va boshqalarni hisobga olish kerak.
References
Monin A. S, Istoriya Zemli, L., 1977; Kulikov K. A., Sidorenkov N. S
Bayjonova Nazokat-Matematika fanining rivojlanishi va sonlarning paydo boʻlishi nomli maqolasi.
B.Shomiqulov-Matematik analiz.
